مشاغلی که باعث بروز و خطر ابتلا به واریس پا می شوند!

گاهی آن قدر غرق کار می شویم که زمان از دستمان در می رود و حتی نمی دانیم چند ساعت ایستاده یا نشسته ایم. بسیاری از ما در محیط کار از وضعیت بدنی خود غافل می شویم. همین موضوع کافی است تا متوجه آسیب هایی که به بدنمان وارد می شود نشویم و تا زمانی که بیماری بروز یا پیشرفت نکند، احساس خطر نکنیم.

یکی از بیماری هایی که می تواند ناشی از شرایط شغلی و وضعیت بدنی ما در محیط کار باشد، واریس پا می باشد. واریس پا شایع ترین بیماری عروقی به حساب می آید و تا این لحظه پیشرفت تکنولوژی هم نتوانسته جلوی ابتلا به آن را بگیرد و بنابراین تنها خودتان باید رعایت کنید و پیشگیری از آن را جدی بگیرید.

واریس پا چگونه ایجاد می شود؟

قبل از این که به شغل های خطرآفرین واریس پا اشاره کنیم، لازم است بدانیم واریس پا چیست و از کجا ممکن است سر و کله اش پیدا شود. این بیماری به دلیل نقص و نارسایی که در کارکرد سیاهرگ های پا و دریچه های کنترل جریان خون ایجاد می شود، به وجود می آید.

خونی که از سیاهرگ های پا به سمت قلب حرکت می کنند، به دلیل ضعیف شدن دیواره رگ ها و دریچه های لانه کبوتری که در این سیاهرگ ها قرار گرفته اند، به طور کامل به سمت قلب پمپاژ نمی شوند و مقداری از خون به سمت عقب برگشت یا رفلاکس پیدا می کند. خونی که در سیاهرگ ها باقی می ماند و جمع می شود، به دیواره رگ های پا فشار وارد کرده و باعث التهاب و تورم و سرانجام واریسی شدن آن ها می شود.

البته که واریس می تواند در قسمت های مختلفی از بدن اتفاق بیفتد اما پاها به دلیل آناتومی بدن و فشار بیشتری که به دلیل غلبه بر جاذبه زمین تحمل می کنند، بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند.

علائم و نشانه های واریس پا

مهم ترین نشانه ها و علائم واریس پا عبارتند از:

• احساس خستگی و سنگینی در پاها
• تورم و التهاب به خصوص در ناحیه مچ پا
• گرفتگی عضلات پا و درد به خصوص در شب
• احساس خارش و سوزش در اطراف رگ های واریسی
• تغییر رنگ و خشک شدن پوست
• زخم و خونریزی

چه مشاغلی باعث واریس پا می شوند؟

بر اساس مطالعات انجمن جراحان عروق آمریکا (SVS) و موسسه ملی سلامت (NIH)، مشاغل و فعالیت هایی که در آن وضعیت بدنی ثابت و فشار مداوم روی پاها به مدت طولانی وجود دارد، احتمال بروز واریس پا را افزایش می دهند:

• مشاغل و فعالیت های ایستاده

ایستادن طولانی مدت از جمله عواملی است که سبب بروز بیماری واریس پا می شود. زیرا ایستادن سبب غیرفعال شدن عضلات پا، تاثیر بر فشار خون، کاهش جریان خون از سمت پاها به قلب و افزایش فشار به رگ های پا می شود. مشاغل و شرایط کاری که در آن نیاز به ایستادن به مدت زمانی طولانی است، فشار زیادی به رگ های پا وارد می کنند:

۱- پرستاران و کادر درمان

تحقیقی در مجله ایمنی و بهداشت در کار نشان داد که پرستاران به دلیل ایستادن طولانی مدت و بیش از ۴ ساعت، بیش از دیگران مستعد ابتلا به واریس پا هستند.

۲- آرایشگران و فروشندگان

طبق یک مطالعه کار کردن در حالت ایستاده در مردان و زنان خطر واریس را تا حدود ۲ تا ۳ برابر افزایش می دهد. آرایشگری و فروشندگی نیز از جمله مشاغلی هستند که اغلب به صورت ایستاده انجام می شوند.

۳- معلمان و اساتید

معلمان و اساتید به خصوص در سن بالا به علت ضعیف شدن دیواره و دریچه های رگ ها با ایستادن طولانی مدت در محیط کار می توانند مستعد ابتلا به بیماری واریس پا باشند.

۴- آشپز و نانوا

از جمله مشاغل و فعالیت هایی که در طول روز به دلیل ایستادن طولانی مدت در خطر هستند، آشپزی و نانوایی است. ایستادن طولانی مدت در این نوع مشاغل سبب کاهش برگشت خون به سمت قلب و افزایش فشار به رگ های پا و التهاب آن ها می شود.

• مشاغل نشسته

نشستن طولانی مدت هم مانند ایستادن زیاد می تواند سلامت عروق پا را تحت تاثیر قرار دهد. زیرا هنگام نشستن عضلات ساق پا فعالیتی ندارند و عدم فعالیت و انقباض عضلات پا خون رسانی به قلب را کاهش می دهد. به همین جهت خون در رگ ها جمع می شود و فشار روی رگ ها افزایش پیدا می کند.

۱- رانندگان (تاکسی، کامیون، اتوبوس)

رانندگان به خصوص کسانی که به مدت طولانی به این فعالیت مشغول هستند، به دلیی عدم تحرک و لرزش مداوم خودرو، خطر ابتلا به این بیماری در آن ها افزایش پیدا می کند.

۲- کارمندان اداری و برنامه نویسان

نشستن روی صندلی و پشت میز نشینی از جمله عواملی هستند که می توانند باعث واریس پا شوند. بعضی محققان معتقدند که نشستن روی صندلی می تواند یکی از عوامل شیوع بیشتر واریس پا در جوامع غربی باشد.

• مشاغل سنگین یا دارای شرایط خاص

بلند کردن اجسام سنگین یا قرار گرفتن در شرایط کاری خاص، فشار داخل شکم و عروق را افزایش می دهد و می تواند سلامت رگ ها و عروق پا را تحت تاثیر قرار دهد.

۱- کارگران ساختمانی یا حمل بار

کارگرانی که اجسام یا بار سنگین بلند و حمل می کنند بیشتر از دیگران دچار نارسایی وریدی می شوند. زیرا بلند کردن اجسام سنگین باعث افزایش فشار داخل شکمی و کاهش جریان خون از سمت پاها به قلب می شود. این اختلال در خون رسانی موجب تشدید رگ های واریسی می شود.

۲- آتش نشانان و پرسنل نظامی

آتش نشانان و سربازان نظامی نیز به دلیل حمل تجهیزات و وسایل سنگین نیز در خطر ابتلا به واریس پا هستند.

۳- کادر و خدمه پرواز

خلبانان و مهمانداران به دلیل نشستن و ایستادن طولانی مدت به خصوص در پروازهای طولانی، تغییرات فشار هوا و کاهش اکسیژن که در ارتفاع بالا می تواند بر عملکرد دیواره رگ ها تاثیر بگذارد؛ از جمله کسانی هستند که به دلیل نوع شغل و فعالیت خود باید بیشتر مراقب خطر واریس پا باشند.

پیشگیری از واریس پا در محیط کار

برای پیشگیری از واریس پا راهکارهای زیادی وجود دارد. اما اگر بخواهیم به مهم ترین آن ها به خصوص در محیط کار اشاره کنیم، این موارد قابل ذکر هستند:

• تغییر وضعیت بدنی

سعی کنید هر نیم ساعت یک بار حالت بدنی خود را تغییر دهید و چند دقیقه قدم بزنید.

• استفاده از پایه زیر پایی

در صورتی که مجبور هستید مدت طولانی در محیط کار خود بنشینید حتما از یک پایه برای زیر پای خود استفاده کنید.

• پوشیدن کفش و لباس مناسب

پوشیدن کفش مناسب و راحت و عدم استفاده از کفش های پاشنه بلند یا دارای کفی نامناسب، همچنین نپوشیدن لباس و شلوار تنگ به خصوص وقتی مجبور هستید ساعات طولانی بایستید یا بنشینید، یکی از راهکارهایی است که به شما در جلوگیری از تحت فشار قرار دادن عروق پا کمک خواهد کرد.

• ورزش منظم و تقویت عضلات پا

سعی کنید فعالیت منظم روزانه مانند پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری داشته باشید. در محیط کار هم می توانید حرکات کششی ساق پا یا بالا بردن پاشنه پا انجام دهید. انجام ورزش های مناسب واریس پا نیز می تواند مفید و موثر واقع شود.

• بالا بردن پاها

سعی کنید در طول روز هر زمان که امکان داشت پاهای خود را به مدت حداقل ۵ دقیقه بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید.

• استفاده از جوراب واریس

می توانید با مشورت و تجویز پزشک از جوراب های واریس یا فشاری، جهت کاهش علائم یا جلوگیری از پیشرفت واریس پا استفاده کنید.

• کنترل وزن

چاقی و اضافه وزن از جمله عواملی هستند که خطر واریس پا را افزایش می دهند. بنابراین هر چه وزن متناسب تری داشته باشید، رگ های پا فشار کمتری را متحمل می شوند.

• کنترل دمای هوا در محیط کار

طبق تحقیقات گرما ​​​​​​​و حرارت بیش از اندازه در محیط کار به خصوص اگر همراه با عواملی مانند ایستادن یا نشستن طولانی مدت باشد، می تواند احتمال واریسی شدن عروق را بالا ببرد. بنابراین کار کردن در یک محیط خنک به سلامت عروق شما کمک خواهد کرد.

• تغذیه مناسب

​​​​​​​​​​​​​​نوشیدن آب کافی و داشتن رژیم غذایی مناسب مانند کاهش مصرف نمک، عدم استفاده از غذاهای فرآوری شده، پرچرب یا فست فودها و مصرف میوه و سبزیجات در حفظ سلامت شما از همه نظر موثر هستند.

جمع بندی

برخی شغل ها مانند کارمندی، پرستاری، رانندگی، آرایشگری، معلمی، مهمانداری و کارهای ساختمانی به دلیل ایستادن و نشستن طولانی مدت یا داشتن شرایط خاص کاری یا حمل بار سنگین بیشتر در معرض خطر ابتلا به واریس پا هستند.

​​​​​​​سوالات متداول

۱- از کجا بدانم که شغل من می تواند باعث واریس پا شود؟

اگر شغل شما از جمله مشاغلی است که نیاز به ایستادن یا نشستن طولانی مدت یا حمل بارهای سنگین دارند، به دلیل فشاری که به عروق پا وارد می شود می توانند باعث واریس پا شوند.

۲- آیا ورزش می تواند خطر واریس پا ناشی از شغل را کاهش دهد؟

بله، انجام ورزش هایی مانند پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز سبب تقویت و بهبود گردش خون و عضلات پا می شوند.

۳- آیا تغییر شغل لازم است؟

​​​​​​​در صورتی که راهکارهای پیشگیری از واریس پا را به خصوص در محیط کار انجام دهید، نیازی به این کار نیست.