کدام درمان [اسکلروتراپی یا لیزر] برای واریس پا بهتر است؟

واریس یکی از بیماری هایی است که به خصوص در پاها دیده می شود. نارسایی و ضعف دیواره و دریچه های درون رگ ها باعث افزایش و تجمع فشارخون در عروق می شود و بنابراین رگ ها به شکل متورم و پیچ خورده در می آیند. این بیماری به جز مشکلاتی مانند درد، ناراحتی، تورم و احساس خستگی و سنگینی در پاها ظاهر ناخوشایندی نیز ایجاد می کند.

بسیاری از افرادی که مبتلا به این بیماری هستند اغلب به دنبال روش هایی ساده، کم درد، کم هزینه با دوره نقاهت کوتاه هستند و از روش هایی مانند جراحی امتناع می کنند. 

امروزه با پیشرفت علم پزشکی و تکنولوژی، درمان های متنوع و گسترده ای برای واریس وجود دارد. برخلاف گذشته که دارو یا جراحی تنها درمان قطعی این بیماری به شمار می آمد، در حال حاضر انواع روش های درمان واریس که بسیار راحت تر و اغلب بدون درد و خونریزی هستند وجود دارند. از جمله این روش ها می توان اسکلروتراپی و لیزر درمانی را نام برد.

اسکلروتراپی و لیزر درمانی

مقایسه این دو روش، کاربرد و بررسی مزایا و معایب هر کدام از آن ها به شما در انتخاب درمان درست کمک خواهد کرد. البته پزشک متخصص با توجه به نوع و شدت واریس و شرایط عمومی هر بیمار بهترین تصمیم گیرنده برای درمان خواهد بود.

اسکلروتراپی

در اسکلروتراپی با تزریق یک ماده شیمیایی (اسکلروزان) به وسیله یک سوزن نازک به درون عروق واریسی، دیواره رگ ها تخریب و سبب چسبندگی و بسته شدن آن ها می شوند. بسته شدن رگ های واریسی باعث می شود تا خون در آن ها جریان پیدا نکند و به این ترتیب به مرور زمان از بین می روند.

انواع اسکلروتراپی

اسکلروتراپی معمولا به دو روش انجام می شود:

• مایع

در این روش که قدیمی تر و رایج تر است، مایع اسکلروزان با یک سوزن نازک و کوچک به داخل رگ واریسی تزریق می شود. این محلول با دیواره رگ واکنش می دهد و رگ واریسی به تدریج مسدود و از بین می رود.

• فوم

در روش فوم، ماده شیمیایی تزریقی را به وسیله مخلوط کردن با هوا به صورت کف در می آورند و بعد به داخل رگ تزریق می کنند. فوم اسکلروتراپی به دلیل سطح تماس بیشتر با رگ ها بیشتر برای درمان رگ های بزرگ و اثرگذاری سریع تر مناسب است.

نحوه انجام اسکلروتراپی

این درمان شامل مراحل زیر می باشد:

• آماده سازی: قبل از تزریق، محل مورد نظر را تمیز و ضدعفونی می کنند و بی حسی موضعی انجام می شود.
• تزریق: با استفاده از یک سوزن بسیار نازک محلول یا فوم اسکلروزان به داخل رگ های واریسی توسط متخصص واریس تزریق می شود.
• بسته و مسدود شدن رگ: محلول اسکلروزان به دلیل واکنش با دیواره رگ ها، آن ها را تحریک و سپس باعث چسبندگی و در نهایت بسته شدن آن ها می شود.

مزایا و معایب اسکلروتراپی

مزایایی که می توان برای اسکلروتراپی نام برد:

- کم تهاجمی: نیازی به جراحی و برش نیست و بدون درد و خونریزی انجام می شود.

- مناسب برای رگ های کوچک تا متوسط و واریس های عنکبوتی

- هزینه کمتر نسبت به برخی درمان های دیگر واریس

- می تواند ظاهر نامطلوب رگ های واریسی را در زمان کوتاهی بهبود ببخشد.

معایب این درمان عبارتند از:

- احتمال کبودی و درد در محل تزریق وجود دارد.

- گاهی نیاز به چند جلسه درمان است.

- احتمال عوارض نادری مثل لخته شدن خون، التهاب وریدی و یا تغییر رنگ پوست می باشد.

لیزر درمانی

در ابتدا لازم است بگوییم لیزر درمانی به دو طریق سطحی و عمقی برای درمان واریس انجام می شود.

لیزر درمانی سطحی واریس پا

لیزر درمانی سطحی برای درمان رگ های کوچک و سطحی یا واریس های عنکبوتی کاربرد دارد. در این روش با تاباندن اشعه لیزر از روی پوست به وریدهای واریسی باعث بسته شدن و از بین رفتن آن ها می شوند.

لیزر درمانی داخلی یا اندوواسکولار

لیزر درمانی داخلی برای از بین بردن رگ های بزرگ تر و عمقی تر به کار می رود. در این نوع لیزر درمانی ابتدا در محل مورد نظر بی حسی موضعی ایجاد می شود و سپس فیبر لیزر از طریق یک سوزن بسیار نازک وارد رگ های واریسی شده و با ایجاد حرارت باعث چسبندگی و مسدود شدن آن ها می شود.

مزایا و معایب لیزر درمانی

مزایای لیزر درمانی را می توان به صورت موارد زیر نام برد:

- کم تهاجمی و بدون نیاز به برش و بخیه انجام می شود.

- درد کم و قابل کنترلی دارد.

- تاثیر بالایی دارد و رگ های واریسی را به طور کامل از بین می برد.

- عوارض جانبی خفیف و کمتری نسبت به درمان هایی مانند جراحی دارد.

معایب لیزر درمانی شامل این موارد می باشد:

- هزینه بیشتر و بالاتری نسبت به برخی درمان ها دارد و ممکن است تحت پوشش بیمه قرار نگیرد.

- در برخی موارد نیاز به تکرار پذیری دارد.

مقایسه اسکلروتراپی و لیزر درمانی واریس پا

مهم ترین مواردی که می توان اسکلروتراپی و لیزر درمانی را با هم مقایسه کرد و برای بسیاری از بیماران مورد اهمیت و توجه هستند:

• هزینه درمان

هزینه لیزر درمانی به خصوص لیزر عمقی بیشتر از اسکلروتراپی است و همان طور که در بخش های قبلی اشاره کردیم اسکلروتراپی نسبت به بعضی درمان ها هزینه کمتری دارد.

• عوارض

در هر دو روش احتمال عوارض های جانبی وجود دارد اما این عوارض در هر دو روش معمولا خفیف و موقتی هستند.

• زمان بهبودی

مدت زمان بهبودی در اسکلروتراپی معمولا دوره ای متوسط و به مدت چند هفته می باشد. در درمان لیزر سطحی این زمان کوتاه و چند روزه و در لیزر عمقی دوره ای کوتاه تا متوسط بسته به نوع و شدت واریس خواهد بود.

• نتایج درمان

هر دو روش برای درمان واریس موثر هستند، اما لیزر درمانی معمولا نتایج طولانی تر و ماندگارتری دارد.

• کاربرد

اسکلروتراپی برای رگ های کوچک تا متوسط و واریس های عنکبوتی کاربرد دارد اما لیزر درمانی برای درمان رگ های سطحی و نوع عمقی آن برای از بین بردن واریس های بزرگ و عمقی به کار می رود.

• کاندید مناسب درمان

برخی از درمان ها برای بعضی بیماران به دلیل شرایط عمومی و یا بیماری های زمینه ای مناسب نمی باشند. به عنوان مثال اسکلروتراپی برای کسانی که مبتلا به لخته عروقی و یا کهولت سن و ناتوانی در حرکت دارند توصیه نمی شود. لیزر درمانی هم برای بیماران مبتلا به اختلالات خونریزی و یا بیماری های پوستی مزمن هم می تواند خطر و عوارض داشته باشد.

درمان ترکیبی اسکلروتراپی و لیزر

ترکیب اسکلروتراپی و لیزر می تواند به عنوان یکی از درمان های واریس پا مورد استفاده قرار گیرد. یک تحقیق با عنوان درمان واریس با لیزر بعد از فوم اسکلروتراپی ثابت کرده است که ترکیب این دو برای درمان رگ های واریسی کوچک می تواند نتایج بهتر و عالی تری داشته باشد.

از جمله مزایای این درمان ترکیبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کارایی بالا: ترکیب این دو روش می تواند تاثیر بیشتری ایجاد کند و علائم بیماری را بهبود ببخشد.
• دوره نقاهت کوتاه: دوره نقاهت در این درمان ترکیبی کوتاه است.
• کم تهاجمی: هر دو روش، کم تهاجمی هستند و نیازی به بستری، برش، خونریزی و بیهوشی ندارند.

برای انجام این درمان ترکیبی متخصص بهترین تصمیم گیرنده خواهد بود و ممکن است گاهی اوقات برای رسیدن به نتیجه بهتر، نیاز به تکرار جلسات درمانی باشد.

نتیجه گیری

با توجه به مقایسه این دو روش درمان می توان گفت که هر کدام از این روش ها از نظر مواردی که بررسی کردیم با هم تفاوت هایی دارند. ممکن است در یک بیمار بحث هزینه مهم باشد و در بیمار دیگری دوره بهبودی اولویت بیشتری داشته باشد. بنابراین نمی توان گفت که کدام روش نسبت به دیگری بهتر خواهد بود. ضمن این که بعضی بیماران انتخاب مناسبی برای اجرای درمان نیستند و در نهایت پزشک با توجه به نوع و شدت واریس و شرایط بیمار بهترین تصمیم گیرنده برای انتخاب درمان مناسب خواهد بود.

سوالات متداول

۱- کدام روش دردناک تر است؟

هر دو روش اغلب با بی حسی موضعی انجام می شود و بنابراین درد کمی دارند.

۲- آیا هر دو روش را می توان ترکیب کرد؟

بله، در برخی موارد متخصص بر اساس تشخیص خود ترکیبی از اسکلروتراپی و لیزر را انجام می دهد.

۳- اسکلروتراپی و لیزر هر کدام برای چه نوع واریسی مناسب هستند؟

اسکلروتراپی برای رگ های واریسی کوچک و کم عمق مانند عنکبوتی انجام می شود، اما لیزر داخلی یا عمقی واریس پا برای درمان رگ های بزرگ و عمیق مانند واریس طنابی کاربرد دارد.

۴- دوره بهبودی کدام روش سریعتر است؟

در اسکلروتراپی بهبودی معمولا سریعتر است و چند روز تا چند هفته ممکن است طول بکشد اما در لیزر داخلی پا یا EVLT دوره بهبودی بین چند هفته تا چند ماه متغیر است.

۵- عوارض جانبی هر روش چیست؟

اگر این درمان ها با تشخیص و توسط متخصص واریس انجام شود معمولا عوارض جانبی نگران کننده ای نخواهد داشت.

عوارض جانبی اسکلروتراپی: کبودی، تورم، خارش، تغییر رنگ پوست و در موارد نادر لخته شدن خون.

عوارض جانبی لیزردرمانی: قرمزی، تورم، کبودی و در موارد نادر تغییر رنگ پوست.