یبوست تهدیدی جدی برای ابتلا به واریس پا | بررسی علت و درمان

واریس و یبوست از جمله بیماری های شایعی محسوب می شوند که بسیاری از افراد را درگیر می کنند. به خصوص مشکل یبوست که همه ما حداقل یک بار در زندگی آن را تجربه کرده ایم. شاید در نگاه اول هیچ رابطه مستقیمی میان این دو بیماری به نظر نرسد اما تحقیقات نشان داده اند که میان یبوست و واریس پا ارتباط وجود دارد.

یبوست چیست؟

وضعیتی که مدفوع سفت و خشک باشد و یا دفع آن با سختی و مشکل همراه باشد یبوست نامیده می شود. این عارضه ممکن است به علت کندی حرکات روده، کم آبی، رژیم غذایی نامناسب، مصرف بعضی از داروها و یا بیماری های روده ای اتفاق بیفتد.

همه ما حداقل یک بار به دلایلی یبوست را تجربه کرده ایم و در صورتی که مزمن و یا به طور مکرر نباشد معمولا مشکل خاصی را ایجاد نمی کند. اما اگر به طور مداوم با این مشکل رو به رو هستید، آن را جدی بگیرید زیرا یبوست مزمن علاوه بر مشکلاتی که می تواند برای سلامتی ایجاد کند، تهدیدی جدی نیز برای ابتلا به واریس پا به حساب می آید.

ارتباط یبوست و واریس پا

یک پزشک واریس عنوان می کند که فشار بیش از حد در حین اجابت مزاج فشار بیشتری به رگ ها به خصوص قسمت های پایین تنه وارد می کند و خطر ابتلا به واریس را در آینده افزایش می دهد. اگر چه هنوز علت این ارتباط به درستی و به طور کامل مشخص نشده است اما برخی دلایل احتمالی که می توان نام برد عبارتند از:

• التهاب وریدی

یبوست مزمن سبب التهاب و تورم عروق پا می شود که یکی از زمینه های ایجاد واریس پا می باشد.

• افزایش فشار داخل شکمی

یبوست باعث زور زدن برای دفع مدفوع و در نتیجه افزایش فشار به داخل شکم و رگ ها می شود. این افزایش فشار روی جریان خون رگ های پا هم اثر می گذارد و در نتیجه احتمال ابتلا به واریس بیشتر می شود.

• کاهش جریان خون

یبوست مداوم باعث اختلال در جریان خون قسمت های پایین بدن می شود بنابراین احتمال تجمع خون در رگ ها و یا واریسی شدن آن ها افزایش پیدا می کند.

• اختلال در دریچه های لانه کبوتری

هنگامی که فرد برای دفع مدفوع فشار وارد می کند، این فشار به سمت دریچه های کنترل جریان خون واقع در سیاهرگ های پا یا همان دریچه های لانه کبوتری حرکت می کند و در نتیجه به آن ها آسیب می زند. اختلال و نقص در این دریچه ها از دلایل اصلی ایجاد واریس می باشد.

• نارسایی وریدی

یبوست و فشار برای دفع باعث فشرده شدن رگ های پایین تنه می شود که به تدریج سبب نارسایی آن ها که یکی از شرایط زمینه ساز واریس است، می گردد.

• تغییرات هورمونی

بعضی تغییرات هورمونی مانند کاهش سطح پروژسترون علاوه بر این که با یبوست مرتبط هستند، می توانند امکان ابتلا به واریس را هم بیشتر کنند.

• سبک زندگی نادرست

اغلب کسانی که دچار مشکل یبوست هستند؛ رژیم غذایی ناسالم و کم فیبر، عدم مصرف آب و مایعات به اندازه کافی و مشکل کم تحرکی دارند که همگی این موارد، عوامل خطر برای واریس هم هستند.

عوامل زمینه ساز مشترک میان یبوست و واریس

داشتن برخی عوامل و ویژگی ها برای هر دو بیماری زنگ خطر به حساب می آید:

• ژنتیک: یکی از عوامل اصلی در ایجاد واریس و یبوست ژنتیک و سابقه خانوادگی است. در صورت داشتن هر کدام از این بیماری ها در خانواده، پیشگیری و درمان را جدی بگیرید. 
• سن: افزایش سن، خطر ابتلا به هر دو بیماری را افزایش می دهد. پس سالمندان باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند.
• جنسیت: زنان به دلایلی مانند تغییرات هورمونی و بارداری بیشتر در معرض خطر هستند. مقاله واریس پا در زنان این موضوع را به طور کامل توضیح می دهد.
• بارداری: در دوران حاملگی به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش فشار داخل شکمی امکان ابتلا به یبوست و واریس افزایش می یابد. خواندن مقاله واریس بارداری می تواند در این رابطه مفید باشد.
• چاقی: اضافه وزن و چاقی با افزایش فشار روی رگ های بدن عامل خطر برای هر دو بیماری به حساب می آید. آیا می خواهید بدانید چاقی و واریس پا چه ارتباطی با هم دارند؟

نشانه های واریس پا

نشانه های مهم واریس پا عبارتند از:

-رگ های متورم و پیچ خورده در پا

- احساس سنگینی و خستگی در پاها

- درد مبهم یا تیر کشنده

- خارش و گزگز شدن

- تورم مچ یا ساق پا

- تغییر رنگ پوست

- زخم یا عفونت

​​​​​​​علائم یبوست

یبوست عموما با این نشانه ها همراه است:

- مدفوع سفت و خشک

- دفع دشوار و گاهی همراه با درد مدفوع

- تخلیه ناقص بعد از دفع

- داشتن نفخ و گاز 

- احساس وجود انسداد در روده

- کم اشتهایی

- بی حالی

علاوه بر این نشانه ها یبوست مزمن ممکن است باعث واریس مقعدی یا بواسیر هم شود که در ادامه آن را توضیح خواهیم داد.

یبوست و واریس مقعدی

دفع مدفوع سخت و خشک فشار زیادی به عضلات و رگ های اطراف مقعد وارد می کند. این فشار به تدریج سبب تورم و گشاد شدن رگ های خونی مقعد و در نهایت به بواسیر منجر خواهد شد. علائم بواسیر به صورت خونریزی مقعدی، درد و ناراحتی در ناحیه مقعد، خارش و سوزش و بیرون زدگی بافت مقعد می باشد. 

بنابراین یبوست نه تنها تهدیدی برای واریس پا محسوب می شود بلکه عامل خطری جدی برای ابتلا به واریس مقعدی یا بواسیر هم می باشد.

پیشگیری از یبوست و واریس پا

انجام این راهکارها می توانند برای پیشگیری از یبوست و واریس پا مفید باشند:

• نوشیدن آب کافی در طول روز
• رژیم غذایی سالم و سرشار از فیبر
• ورزش منظم روزانه به مدت حداقل ۳۰ دقیقه 
• کنترل وزن و حفظ وزن سالم
• اجتناب از ایستادن و نشستن طولانی مدت
• اجتناب از نشستن طولانی در توالت و زور زدن
• استفاده از دارو یا ملین با تجویز پزشک
• استفاده از جوراب واریس

​​​​​​​نتیجه گیری

یبوست عارضه ای است که شاید به نظر ساده و بی خطر بیاید و بیشتر افراد اقدامی جدی برای درمان آن انجام ندهند. اما این مشکل به خصوص اگر به صورت مداوم و مزمن شود به تدریج زمینه ساز ابتلا به بیماری های دیگری همچون واریس خواهد شد. واریس مقعدی یا بواسیر شایعترین بیماری است که به دلیل یبوست اتفاق می افتد و بیشتر افراد از آن اطلاع دارند اما واریس پا نیز با این بیماری ارتباط دارد.

تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی، انجام ورزش منظم و کنترل وزن می تواند از بروز و تشدید هر دو بیماری جلوگیری کند. اما در صورتی که علائم شدید و مزمنی دارید حتما به پزشک مراجعه کنید.