واریس پا در کودکان| علت+تشخیص و درمان

این که کودکان هم می توانند مبتلا به واریس پا شوند، نگرانی جدیدی برای پدر و مادری خواهد بود که در دنیای پیچیده و سخت امروز تمام تلاش خود را برای سلامت جسمی و روحی فرزندانشان می کنند. متاسفانه برخلاف تصور بسیاری از افراد که فکر می کنند واریس تنها در بزرگسالان اتفاق می افتد؛ این بیماری می تواند کودکان را هم درگیر کند.

خوشبختانه احتمال ابتلا به واریس با افزایش سن بیشتر خواهد شد و بنابراین درصد کمی از کودکان احتمال درگیر شدن با این بیماری را دارند. مطالعات نشان داده است که حدود ۱ درصد از کودکان زیر ۱۰ سال و ۱۰ تا ۱۵ درصد کودکان به خصوص در مقطع دبیرستان دچار واریس هستند. شناخت عوامل زمینه ساز، تشخیص به موقع و درمان صحیح به شما کمک خواهد کرد که بهترین اقدام را در صورت مواجهه با این نگرانی و مشکل داشته باشید.

علل واریس پا در کودکان

شاید با خودتان فکر کنید علت واریس کودکان شیطنت یا پریدن و فعالیت زیاد آن ها باشد. اما این بیماری دلایل و علت های مهم تری دارد:

• ژنتیکی و مادرزادی

وجود ناهنجاری یا نقص های مادرزادی در سیستم عروقی یا دریچه های سیاهرگی که وظیفه جلوگیری از برگشت خون در پاها را دارند، عوامل ژنتیکی و نقص های رشدی که در طول رشد جنین در تشکیل رگ ها اتفاق می افتد، واریس های مادرزادی یا رشد غیر طبیعی رگ های خونی از جمله عواملی هستند که یک کودک را از نظر ژنتیکی یا مادرزادی در معرض خطر واریس قرار می دهند.

• بیماری های خاص

بیماری هایی مثل اختلالات انعقادی خون، سندرم کلیپل-ترنونه که روی رگ های خونی تاثیر می گذارد، تورمورهای وریدی یا التهاب عروق و رگ ها می تواند کودک شما را بیشتر مستعد واریس کند.

• سبک زندگی و تغذیه

نداشتن تحرک کافی، پوشیدن لباس به خصوص کفش و جوراب شلواری های تنگ، رژیم غذایی نامناسب مثل استفاده از غذاهای فرآوری شده، شیرینی جات، فست فودها، کمبود استفاده از میوه و سبزیجات و غذاهای حاوی فیبر از عوامل زمینه ساز می باشند. اگر چه اغلب کودکان به غذاهای ناسالم علاقه بیشتری نشان می دهند اما با کمی سلیقه و تنوع در آشپزی می توانید آن ها را به خوردن غذاهای سالم ترغیب کنید.

• آسیب و ضربه

ممکن است گاهی کودک شما در اثر افتادن، تصادف یا ضربه ای که به پایش در یک بازی فوتبال وارد شده است، دچار آسیب یا ترومای وریدی شود و رگ ها دچار صدمه شوند. اگر بعد از هر ضربه یا آسیبی در پا متوجه علائمی مانند احساس درد، سنگینی یا خستگی در پاها یا التهاب و برآمدگی رگ ها شدید حتما به پزشک مراجعه کنید.

• چاقی

امروزه به دلیل متداول شدن رژیم غذایی نامناسب و کم تحرکی در کودکان به دلیل استفاده از گوشی و کامپیوتر بیشتر از گذشته با مشکل چاقی در کودکان رو به رو هستیم. چاقی یکی از دلایل اصلی ایجاد رگ ها و واریس عنکبوتی یا شبکه ای است. زیرا فشاری که بدن و بافت ها به رگ و عروق وارد می کنند باعث التهاب و واریسی شدن آن ها می شود.

• تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی به خصوص در کودکان دختر در دوره بلوغ می تواند عملکرد رگ ها یا دریچه های واقع در آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. کم و زیاد شدن هورمون های استروژن و پروژسترون سبب تضعیف دیواره رگ ها و نقص در انعطاف پذیری آن ها می شود.

• ایستادن یا نشستن طولانی مدت

این که کودک به طور روزمره فعالیت هایی داشته باشد که مستلزم ایستادن یا نشستن طولانی مدت هستند برای سلامت رگ ها و عروق او مناسب نیستند. بعضی کودکان ممکن است درکی از این موضوع نداشته باشند، پس به آن ها در این مورد توضیح و آموزش دهید که حداقل هر نیم ساعت یک بار موقعیت بدنی خود را عوض کنند.

علائم واریس در کودکان

توضیح درد و علامت توسط کودکان به شما یا پزشک گاهی کار مشکلی برای آن ها می باشد. به خصوص که علائم در کودکان ممکن است خفیف تر باشند و تورم و برجستگی ها به علت رشد تغییر کنند. علائم ممکن است با این نشانه ها ظهور پیدا کنند:

• پا درد و احساس ناراحتی در پا

• سوزش و خارش

• احساس گرفتگی یا انقباض عضلات پا

• احساس خستگی و سنگینی

• تورم و التهاب

• رگ های برجسته و پیچ خورده

• تغییر رنگ پوست

تشخیص واریس در کودکان

با وجود نشانه هایی که ذکر کردیم باز هم نیاز به تشخیص دقیق تر و قطعی می باشد:

• معاینه بالینی

پزشک با ویزیت و معاینه کودک می تواند رگ های واریسی را تشخیص دهد.

• سونوگرافی داپلر

در سونوگرافی داپلر که نوعی تصویربرداری غیرتهاجمی است و به راحتی از روی پوست انجام می شود؛ ارزیابی جریان خون، ساختار سیاهرگ ها و دریچه های واقع در آن ها مورد بررسی قرار می گیرد. این نوع سونوگرافی یکی از دقیق ترین روش ها برای تشخیص واریس کودکان است.

• آزمایش های خون

متخصص واریس ممکن است گاهی جهت بررسی مشکلات انعقادی خون یا سایر بیماری های زمینه ای که به آن ها اشاره کردیم؛ آزمایش خون تجویز کند. 

درمان واریس پا در کودکان

خوشبختانه واریس شدید که نیاز به درمان داشته باشد در کودکان شایع نیست. با این وجود ​​​​​​​درمان واریس پا در کودکان باید با احتیاط و توسط متخصصی با تجربه انجام شود چون سیستم عروقی و وریدی کودکان همچنان در حال رشد است. توصیه ما این است که قبل از وقوع این بیماری از آن پیشگیری کنید.

• پیشگیری و جلوگیری از واریس کودکان

​​​​​​​با انجام و مورد توجه قرار دادن موارد زیر می توانید از این بیماری در کودکتان جلوگیری کنید:

- رژیم غذایی مناسب

- ورزش و فعالیت منظم

در صورتی که می خواهید در مورد ورزش های مفید برای واریس پا بدانید مقاله بهترین ورزش ها برای واریس پا را به شما توصیه می کنیم.

- کنترل وزن 

- معاینه منظم و مکرر به خصوص در مورد کودکانی که احتمال ابتلا به واریس در آن ها به دلایلی که قبلا اشاره کردیم بالاتر است.

- جلوگیری از فشار به رگ های پا مثل اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت یا انجام ورزش هایی که فشار زیادی به پاها وارد می کنند.

- بالا بردن پاها از سطح قلب به مدت چند بار در طول روز

- پوشیدن لباس و کفش مناسب

- استفاده از ضد آفتاب و قرار نگرفتن به مدت طولانی مدت در معرض نور آفتاب به خصوص در نوزاد زیر ۶ ماه

حال ممکن است کودک شما مبتلا به واریس پا شده باشد و اقدامات پیشگیرانه در مورد او موثر نباشد که در این صورت نیاز به مداخله و تجویز درمان های پزشکی است:

• درمان های غیر تهاجمی

این درمان ها که غیر جراحی هستند عبارتند از:​​​​​​​

- استفاده از جوراب واریس

- استفاده از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی

- اصلاح سبک زندگی

- انجام حرکات و فعالیت های مفید مثل پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری ملایم و سبک

• درمان های تهاجمی

گاهی اوقات روش های درمان غیر تهاجمی تاثیرگذار نیستند که در این صورت با تشخیص پزشک که براساس نوع و شدت واریس و شرایط عمومی و سن کودک است؛ درمان های زیر انجام می شود:

- اسکلروتراپی

اسکلروتراپی یکی از درمان های متداول جهت واریس است که با تزریق یک ماده شیمیایی به درون رگ های واریسی باعث بسته شدن و از بین رفتن آن ها می شود.

- لیزر

لیزر درمانی روشی است که در آن از اشعه لیزر برای مسدود کردن و از بین بردن رگ های واریسی استفاده می کنند. 

- فلبکتومی

در فلبکتومی با ایجاد برش های بسیار کوچکی، رگ های واریسی را بیرون کشیده و برداشته می شوند. هر چند بیشتر جراحان اعتقاد دارند که بیرون کشیدن رگ های واریسی درمان مناسبی برای کودکان و جوانان نیست.

تاثیر روانی و اجتماعی واریس پا در کودکان

همان طور که واریس پا در بزرگسالان علاوه بر مشکلات جسمی می تواند از نظر روحی نیز آزار دهنده باشد در کودکان هم تاثیراتی از نظر روانی و یا اجتماعی خواهد داشت. مسلما ظاهر شدن رگ های واریسی در پاها ممکن است اعتماد به نفس او را تحت تاثیر قرار دهد و یا به خاطر خجالت از دوستانش ترجیح بدهد روابط اجتماعی خود را محدود کند.

علاوه بر این اگر واریس شدت پیدا کند و علائم جسمی آن مانند درد، التهاب یا زخم و خونریزی ایجاد شود؛ کودک را از انجام بازی و فعالیت باز می دارد و به مرور زمان از نظر روحی او را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

جمع بندی

اگر چه شیوع واریس پا در کودکان کم و نادر است با این حال حتما زمینه های ایجاد و علائم آن را جدی بگیرید و برای تشخیص و درمان علاوه بر این که نباید دیر اقدام کنید، باید از یک متخصص بسیار با تجربه نیز در زمینه درمان واریس پا کمک بگیرید.

سوالات متداول

۱- چرا کودک ۴ ساله ام واریس عنکبوتی دارد؟

ژنتیک، پوشیدن لباس های تنگ به خصوص در ناحیه ران و ساق پا و چاقی از عوامل مهم ایجاد کننده واریس عنکبوتی در کودکان هستند.

۲- چطور واریس عنکبوتی را در کودکان درمان کنیم؟

با استفاده از لیزر سطحی و تابش آن از روی پوست می توان واریس عنکبوتی را درمان کرد. به جهت حساس بودن پوست کودکان و جلوگیری از ایجاد سوختگی یا لک حتما توسط متخصص و دستگاه مناسب این درمان را انجام دهید.

۳- آیا واریس در کودکان ارثی است؟

بله، همان طور که در مقاله اشاره کردیم یکی از دلایل ایجاد این بیماری ژنتیک می باشد.

۴- آیا واریس در کودکان عوارضی دارد؟

بله، در صورت درمان نشدن و شدت علائم می تواند باعث ایجاد زخم های وریدی، خونریزی و یا در موارد نادر سبب لخته شدن خون شود.