واریس پا در مردان: بررسی کامل علت، علائم و درمان

گشاد شدن و پیچ خوردگی سیاهرگ ها که به علت تجمع خون اتفاق می افتد، باعث بیماری واریس پا می شود. این بیماری معمولا در زنان به علت آناتومی و تغییرات هورمونی شایع تر و حدود ۵۵ درصد است و در مردان به دلیل شیوع حدودا ۴۵ درصد، کمتر مورد توجه قرار می گیرد. مردان هم به دلایلی مانند فعالیت شدید بدنی، سبک زندگی و ژنتیک می توانند در معرض خطر این بیماری باشند و طبق آخرین مطالعات ۱۰ تا ۱۵ درصد مردان کشورهای توسعه یافته به واریس مبتلا می شوند. در صورتی که می خواهید در مورد بیماری واریس، علائم و انواع آن بیشتر بدانید، مطالعه مقاله واریس چیست؟ را به شما پیشنهاد می کنیم.

علل واریس پا در مردان

دلایل عمده ای که سبب ایجاد واریس پا در مردان می شوند:

• فشار مداوم روی پاها

داشتن مشاغل یا فعالیت هایی که بدن مدت زیادی به حالت ایستاده یا نشسته قرار می گیرد، باعث آسیب به دیواره و دریچه های سیاهرگ های پا می شود و به این ترتیب خطر ابتلا به واریس افزایش پیدا می کند. فروشندگی، نانوایی، آرایشگری، ساختمان سازی، کشاورزی، پرستاری و رانندگی از جمله مشاغلی هستند که می توانند مردان را در معرض خطر واریس قرار دهند.

• وراثت و ژنتیک

داشتن سابقه خانوادگی واریس پا یکی از مهم ترین عوامل به شمار می آید. اگر والدین یا یکی از اعضای نزدیک خانواده دچار این بیماری باشد، احتمال بروز آن در مردان افزایش می یابد.

• سبک زندگی

داشتن رژیم غذایی ناسالم، کم تحرکی و نداشتن ورزش منظم از جمله عواملی هستند که می توانند زمینه ساز این بیماری شوند.

• چاقی

چاقی و وزن زیاد، فشار زیادی به سیاهرگ های پا وارد می کند و عملکرد طبیعی آن ها را مختل و سبب واریسی شدن عروق پا می شود. در مورد ارتباط چاقی و واریس پا در این مقاله بیشتر بخوانید.

• مصرف سیگار و الکل

الکل می تواند باعث گشاد شدن رگ ها و اتساع عروقی شود و در صورتی که مصرف آن به صورت مکرر باشد می تواند باعث ضعف و شل شدن دیواره رگ ها و عملکرد نادرست دریچه های جریان خون شود. سییگار و دخانیات هم سبب ضعف عضلات و رگ ها و کاهش توانایی بازگشت خون از سمت پاها به قلب می شود.

ترکیب سیگار و الکل تاثیر مخرب تری دارد و این دو عامل در کنار هم می توانند عملکرد دریچه های سیاهرگی را مختل و آن ها را مستعد واریسی شدن کنند.

• سن

هر چه سن بالاتر رود، دیواره و دریچه سیاهرگ ها ضعیف تر و در نتیجه عملکرد و کارایی آن ها افت پیدا می کند. در نتیجه مردان سالمند و مسن ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به واریس پا باشند. هر چند نباید این تصور به وجود بیاید که واریس پا در کودکان یا جوانی اتفاق نمی افتد.

• بیماری های وریدی

بیماری های وریدی یکی از مهم ترین بیماری هایی هستند که با واریس مرتبط می باشند: 

- نارسایی مزمن وریدی

بیماری است که در آن دریچه های سیاهرگی یا همان دریچه های لانه کبوتری که وظیفه جلوگیری از رفلاکس یا بازگشت خون به عقب را دارند، درست کار نمی کنند و این اختلال باعث جمع شدن خون در سیاهرگ ها و افزایش التهاب، تورم و واریسی شدن آن ها می شود.

- ترومبوز ورید عمقی

در این بیماری که به اختصار به آن DVT هم گفته می شود، درون رگ ها و عروق عمیق پا لخته خون ایجاد می شود و می تواند منجر به آسیب به دریچه های سیاهرگی و افزایش خطر ابتلا به واریس شود. خطر اصلی این سندرم این است که می تواند باعث آمبولی ریه شود.

- سندرم می

این اختلال که البته نادر است و چندان شایع نیست، زمانی اتفاق می افتد که یکی از سیاهرگ های بزرگ که خون را از پاها به قلب برمی گرداند تحت فشار قرار گیرد و جریان خون در آن کاهش پیدا کند. در نتیجه خون در سیاهرگ های پا جمع می شود و ممکن است لخته خون یا علائم دیگری ایجاد کند.

• بیماری های زمینه ای

از جمله بیماری هایی که می توانند با واریس پا ارتباط داشته باشند به این موارد می توان اشاره کرد:

- دیابت

دیابت با آسیبی که به عروق خونی وارد می کند و کاهش عملکرد طبیعی سیستم جریان خون علاوه بر این که احتمال واریسی شدن رگ ها را افزایش می دهد، باعث تاخیر و یا عدم بهبودی زخم های ناشی از واریس نیز می شود.

- فشار خون بالا

افزایش فشار به دیواره رگ ها می تواند سبب گشاد شدن عروق و نارسایی و نقص در کارکرد آن ها و ایجاد واریس شود.

- بیماری های قلبی و عروقی

بیماری های قلبی سیستم جریان خون نرمال و طبیعی بدن را مختل و بنابراین عملکرد سیاهرگ ها را با مشکل مواجه می کنند و سبب تجمع خون در رگ های پا و ایجاد علائم واریس پا می شوند.

- بیماری های کلیوی

مشکلات و نارسایی کلیوی باعث احتباس و جمع شدن مایعات در بدن می شوند که این عامل می تواند فشار روی عروق پا را افزایش و زمینه ساز واریس شود.

- بیماری های کبدی

بیماری هایی مثل سیروز کبدی سبب افزایش فشار در سیستم وریدی می شوند و ممکن است منجر به واریس در پاها یا سایر قسمت های بدن شوند.

• هورمون های مردانه

هورمون ها در مردان نسبت به زنان نقش کمتری در ایجاد این بیماری دارند اما کاهش سطح تستسترون ممکن است باعث ضعف و نارسایی دیواره رگ ها و افزایش خطر ابتلا به واریس شود.

• آسیب و صدمه

وارد آمدن یک ضربه یا صدمه به پا و عروق آن می تواند به دیواره رگ ها آسیب برساند و آن ها را واریسی کند.

نشانه ها و علائم واریس پا در مردان

واریس پا نشانه های مختلف و گوناگونی دارد که ممکن است به مرور زمان شدت پیدا کنند:

• درد، احساس سنگینی و خستگی در پاها به خصوص بعد از ایستادن یا نشستن طولانی مدت
• گرفتگی عضلات پا که به ویژه در شب یا هنگام فعالیت بدنی اتفاق می افتد.
• خارش و سوزش در ناحیه اطراف رگ های واریسی
• تورم و التهاب در پاها و مچ که در پایان روز یا یک فعالیت شدید ایجاد می شود.
• رگ های برجسته و پیچ خورده به رنگ های آبی یا بنفش که در زیر پوست دیده می شوند.
• تغییرات پوستی که شامل تغییر رنگ و خشک شدن پوست می باشد.

گاهی مردان ممکن است به دلیل داشتن مو روی پاهای خود متوجه برخی علائم ظاهری واریس نشوند که باید در این خصوص توجه لازم را داشته باشند.

عوارض واریس پا در مردان

عوارضی که واریس پا ممکن است در مردان ایجاد کند:

• خونریزی: هر نوع آسیب یا فشار به رگ های واریسی باعث خونریزی آن ها خواهد شد.
• زخم: فشار زیاد به دیواره رگ ها و بافت های اطراف آن صدمه می رساند و باعث ایجاد زخم های پوستی به خصوص در ناحیه مچ پا ایجاد می شوند.
• عفونت: پوست ضعیف و آسیب دیده ناشی از واریس، مستعد عفونت است و این عفونت می تواند باعث بدتر شدن و جلوگیری از بهبودی شود.
• تشکیل لخته های خونی: تجمع خون در رگ های عمیق پا، سبب تشکیل لخته های خونی و افزایش خطر آمبولی ریه خواهد شد.

پیشگیری از واریس پا در مردان

با این راهکارها می توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد:

۱- اجتناب از ایستادن و نشستن طولانی مدت و تغییر وضعیت بدن هر نیم ساعت یک بار از ایجاد فشار به عروق پا جلوگیری می کند.

۲- ورزش منظم و داشتن فعالیت بدنی منظم و سبک مانند پیاده روی و شنا باعث تقویت عضلات پا و جریان خون خواهد شد.

۳- کاهش و کنترل وزن به کم شدن فشار روی رگ ها و خطر ابتلا به واریس پا کمک خواهد کرد.

۴- سبک زندگی مناسب مانند داشتن رژیم غذایی سالم، نوشیدن آب و مایعات کافی و پرهیز از کم تحرکی به پیشگیری از این بیماری کمک خواهد کرد.

۵- ترک سیگار و الکل با توجه به این که مصرف آن ها باعث آسیب به عروق خونی خواهد شد؛ اقدام موثری خواهد بود.

۶- استفاده از جوراب واریس یا جوراب های فشاری به تقویت جریان خون و کاهش علائم ناشی از واریس کمک می کند.

۷- بالا نگه داشتن پاها بالاتر از سطح قلب در هنگام خوابیدن یا استراحت به مدت چند بار در طول روز، بسیار مفید خواهد بود.

۸- پرهیز از فعالیت هایی مانند بلند کردن اجسام سنگین، وزنه برداری و سایر کارهایی که باعث ایجاد فشار زیادی روی رگ های پا می شوند.

۹- استفاده از مرطوب کننده و ضد آفتاب به خصوص اگر پوست خشک و حساسی دارید و مدت طولانی در معرض آفتاب قرار می گیرید. متاسفانه اغلب مردان نسبت به زنان نسبت به مراقبت از پوست خود توجه کمتری نشان می دهند که می تواند یکی از عوامل متمایز کننده ایجاد واریس در مردان باشد.

درمان واریس پا در مردان

امروزه برخلاف گذشته برای واریس پا درمان های متعددی وجود دارد که متخصص واریس با توجه به نوع و شدت واریس و همچنین وضعیت بیمار، درمان مناسب را انتخاب خواهد کرد. به طور کلی می توان درمان های واریس را به دو صورت غیر جراحی و جراحی در نظر گرفت:

• روش غیر جراحی

-اسکلروتراپی

در اسکلروتراپی با تزریق یک محلول شیمیایی و مخصوص به وسیله یک سوزن کوچک به داخل رگ های آسیب دیده، سبب بسته و مسدود شدن آن ها می شود.

- لیزر درمانی

لیزر درمانی روشی است که در آن از اشعه لیزر جهت بستن و مسدود کردن رگ های واریسی استفاده می شود.

- رادیوفرکوئنسی یا RF

این روش مشابه لیزر درمانی است با این تفاوت که به جای لیزر، امواج رادیویی جهت از بین بردن رگ های آسیب دیده به کار برده می شود.

• روش جراحی

- فلبکتومی

در فلبکتومی از طریق ایجاد برش های بسیار کوچک اقدام به برداشتن و خارج کردن رگ های واریسی می کنند.

- جراحی سنتی

جراحی واریس پا که یک روش سنتی و قدیمی است در مواقعی که امکان انجام روش های غیر جراحی وجود نداشته باشد؛ انجام می شود.

سوالات متداول

۱- آیا واریس در جوانی یا بیست سالگی هم می تواند ایجاد شود؟

بله، واریس در هر سنی می تواند اتفاق بیفتد و با افزایش سن، خطر ابتلا به آن به دلیل ضعف رگ ها نیز بیشتر خواهد شد.

۲- آیا رگ های واریسی خود به خود برطرف می شوند؟

رگ های واریسی به دلیل این که ناشی از یک مشکل ساختاری در عروق هستند، خود به خود و بدون درمان برطرف نمی شوند.

۳- آیا درمان واریس پا در مردان با زنان تفاوت دارد؟

درمان واریس به نوع و شدت واریس، شرایط و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد و به جنسیت ارتباطی ندارد.

۴- چه عواملی در مردان بیشتر باعث واریس می شود؟

ژنتیک و نقص مادرزادی، چاقی، ابتلا به بیماری های زمینه ای، داشتن مشاغل و فعالیت های سخت و طولانی، آسیب و صدمه، مصرف سیگار و الکل و سبک زندگی از جمله مهم ترین عوامل ایجاد واریس پا در مردان هستند.