نکات طلایی در پیشگیری از واریس پا: توصیه های یک متخصص واریس

بسیاری از افراد امروزه به دلیل بالا رفتن هزینه های پزشکی ترجیح می دهند تا پیشگیری را بر درمان ترجیح دهند. واریس هم یکی از بیماری هایی است که به راحتی و تنها با انجام چند راهکار و رعایت چند اصل ساده می توانید از وقوع آن جلوگیری و پیشگیری کنید. مسلما با یک جستجوی ساده در اینترنت می توانید مطالب زیادی در مورد این موضوع پیدا کنید. اما اگر این روش ها مانند این مقاله، توسط یک پزشک متخصص واریس به شما ارائه و توصیه شده باشد؛ پیشگیری از واریس پا را برای شما امکان پذیر و قطعا انجام آن ها موثرتر خواهد بود!

اما بهتر از قبل از هر چیز بدانید که در تحقیقی تحت عنوان پیشگیری واریس به این نتیجه رسیده اند که پیشگیری از این بیماری با شناخت عوامل خطر و کنترل عواملی (مانند چاقی و ایستادن طولانی مدت) آغاز می شود. بهبود گردش خون و تقویت عضلانی به ویژه در ساق پا نیز به جلوگیری از واریس کمک می کند.

۱- استفاده از جوراب واریس

استفاده از این جوراب نه‌ تنها به کاهش علائم سنگینی و خستگی پا کمک می‌ کند بلکه می‌تواند از پیشرفت آن نیز جلوگیری کند. بسته به شغلی که دارید باید از جوراب مناسب استفاده کنید.

 از نظر قد باید تا زانو یا کشاله ران بالا بیاید. از نظر میزان فشار نیز می‌ توانید از کلاس فشاری یک استفاده کنید ولی در صورتی‌ که واریس‌ های شما شدید است و یا دچار تورم پا هستید بهتر است از کلاس فشاری ۲ استفاده کنید.

خواندن مقاله جوراب واریس که به طور کامل در مورد این نوع جوراب، انواع، کاربرد، معایب و مزایای آن توضیح داده است، می تواند برای شما مفید باشد.

دقت داشته باشید که اگر مبتلا به واریس هستید، استفاده از این جوراب به تنهایی کمکی به درمان شما نخواهد کرد و تنها از پیشرفت علائم و بیماری جلوگیری خواهد کرد.

۲- اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت

ایستادن و نشستن طولانی‌ مدت ممنوع است! در محیط کار یا منزل سعی کنید هر ۳۰ دقیقه، ۱ الی ۲ دقیقه بلند شوید و راه بروید. در طول روز برای پیشگیری واریس چند بار به مدت چند دقیقه پاهای خود را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید.

۳- برای پیشگیری از واریس یک چهارپایه استفاده کنید

اگر شغل پشت میزنشینی دارید و مدت زمان زیادی را در حال نشسته هستید؛ توصیه می‌شود که یک چهارپایه با ارتفاع حدود ۵۰ سانتی‌ متر زیر میز خود بگذارید تا پاهای شما کاملاً بالا بیایید.

۴- این حرکت را با پا در جا انجام دهید

یک روش دیگر برای بهبود جریان خون پا در افرادی‌ که نمی‌ توانند موارد فوق را انجام دهند این است که به‌ صورت درجا مچ پا را کاملاً به عقب و جلو حرکت دهند به‌ طوری‌ که عضله پشت ساق تحت فشار قرار گیرد. علاوه بر این هنگام نشستن پاهای خود را در هر دو جهت از مچ پا بچرخانید و دایره های کوچکی ایجاد کنید. این کار باعث تقویت عضله ساق و بهبود گردش خون پا می‌ شود.

۵- لباس تنگ نپوشید

بهتر است از پوشیدن شلوار تنگ و بلوز تنگ خودداری کنید. به خصوص اگر این کار را به صورت عادت و طولانی مدت انجام می دهید.

۶- کفش پاشنه بلند و نامناسب نپوشید

کفش پاشنه بلند و نامناسب در طولانی مدت باعث ضعف عضلات می شود و گردش خون را مختل می‌ کند. پس چه کفش هایی برای پیشگیری از واریس پا مناسب هستند؟! این مقاله به طور کامل به این سوال پاسخ می دهد.

۷- پا روی پا نیندازید

هنگام نشستن عادت کنید پا روی پا نیندازید و اصول درست نشستن را رعایت کنید.

۸- کاهش وزن داشته باشد

اضافه وزن به‌ خصوص در شاخص توده بدنی بالای ۳۰ باعث تشدید بیماری می‌شود. پس در صورت اضافه وزن آن را کاهش دهید. در یک مطالعه علمی با عنوان اقدامات پیشگیرانه و درمان های مختلف واریس چاقی و ایستادن طولانی مدت دلیل اصلی واریس شناخته شدند.

۹- یبوست خود را درمان کنید

یبوست مزمن تهدیدی جدی برای واریس پا به علت افزایش فشار داخل شکمی و فشار به رگ‌ های پا به حساب می آید. پس در طول روز آب و موادی که فیبر کافی دارند به اندازه کافی مصرف کنید و در صورت عدم رفع مشکل از یک پزشک کمک بخواهید زیرا یبوست طولانی مدت و شدید نه تنها می تواند باعث ایجاد واریس در پا شود بلکه ممکن است باعث پیشرفت هموروئید یا واریس مقعدی نیز شود.

۱۰- فشار خون بالا را جهت پیشگیری کنترل کنید

فشار خون بالا می تواند باعث ایجاد یا تشدید رگ های واریسی شود پس اگر مبتلا به فشار خون بالا هستید، حتماً آن را درمان کنید.

۱۱- سیگار و الکل را ترک کنید

مصرف سیگار و الکل باعث آسیب به عروق شده و احتمال تورم ورید پا را افزایش می‌ دهد.

۱۲- اگر دچار ورم پا هستید درمان کنید

اگر در معاینه و بررسی‌ های انجام‌ شده، علت ورم پای شما واریس نیست، با مراجعه به متخصص مربوطه، ورم پا را درمان کنید. درمان ورم پا فشار اضافی روی رگ‌ های پا را کاهش داده و باعث بهبود جریان خون می‌ شود.

۱۳- ماساژ پا

برای کمک به بهبود گردش خون پا می‌توانید پاهای خود را روزانه ماساژ دهید.

برای ماساژ توصیه می‌ شود پاهای خود را بالا ببرید (مثلاً روی یک بالش بگذارید) و سپس از بالا به پایین (از انگشتان پا به سمت زانو) ماساژ دهید.

این کار به تخلیه خون سیاهرگی پا و بهبود جریان خون پا کمک می‌ کند.

برای بهبود و کمک به این روش، می‌ توانید ماساژ را با یک سری از روغن‌ های گیاهی که به بهبود کمک بیشتری می‌ کنند انجام دهید.

۱۴- فیزیوتراپی

 در افرادی که به علّت کهولت سن یا بیماری‌ های صعب‌ العلاج قادر نیستند در طول روز راه بروند، انجام فیزیوتراپی هم باعث کمک به راه رفتن بیمار می‌شود و هم باعث تقویت عضلات و بهبود گردش خون می‌ شود.

۱۵- طب سنتی و روش خانگی

استفاده از برخی روغن ها و گیاهان دارویی می توانند در پیشگیری یا کاهش علائم واریس پا تاثیر داشته باشند. اما نباید فراموش کنید که این روش ها تنها جنبه پیشگیری دارند و نمی توانند درمان قطعی برای این بیماری در نظر گرفته شوند. خواندن مقاله درمان واریس پا با طب سنتی و روش خانگی واقعا موثر است؟ می تواند در این زمینه برایتان مفید باشد.

۱۶- فعالیت منظم داشته باشید

سعی کنید روزانه حداقل ۱۰ تا ۲۰ دقیقه پیاده روی کنید. ورزش هایی مانند شنا، دوچرخه سواری و یوگا نیز برای جلوگیری از واریس بسیار مفید هستند.

۱۷- نوشیدن آب کافی

نوشیدن آب کافی و مایعات به تقویت و بهبود گردش خون کمک زیادی می کنند. یک یا دو لیوان آب میوه یا سبزی تازه به ویژه هر ترکیبی از سیب، چغندر، هویج، کرفس، مرکبات، جعفری یا آناناس در پیشگیری از این بیماری مفید می باشد.

۱۸- رژیم غذایی مناسب

داشتن یک رژیم غذایی سرشار از فیبر و ویتامین، پرهیز از غذاهای شور، چرب، فرآوری شده، نوشابه و فست فودها، می تواند یکی از راه های جلوگیری از واریس باشد.

 آیا دارویی جهت پیشگیری از واریس وجود دارد؟

اکثر داروهایی که به‌ عنوان قرص یا کرم و پماد در داروخانه‌ ها وجود دارد عمدتاً در موارد خاصی مانند کاهش التهاب یا تورم ناشی از این عارضه مفید هستند و توصیه می‌ شود بدون مشورت با پزشک خود آن‌ ها را مصرف نکنید.

برای جلوگیری و پیشگیری از واریس چه بخوریم؟

برخی از رژیم‌ های غذایی به علّت محتوای فیبر بالا و پتاسیم باعث سلامت عروق می‌شوند. که در اینجا به برخی از این مواد خوراکی اشاره می‌ کنیم:

• سبزیجات به خصوص اسفناج، بروکلی، پیاز، سیر
• حبوبات به خصوص عدس و لوبیا
• آجیل به خصوص بادام و پسته
• میوه به خصوص گریپ‌ فروت، سیب، گیلاس، بلوبری
• غلات
• ماهی سالمون
• کاکائو

غذاهایی که برای واریس مضر است

برخی غذاها به طور غیر مستقیم در ایجاد و پیشرفت واریس تاثیر گذار هستند مانند:

• غذاهای پرنمک

• غذاهای سرخ شده

• گوشت قرمز

• غذاهای فرآوری شده

تنقلات، نوشابه های گازدار، غذاهای آماده و ...

• چربی های اشباع شده

کره، پنیر، بستنی و ...

پیشگیری از واریس در جوانی

با رعایت نکات و مواردی که در این مقاله گفته شد تا حدود زیادی می توانید از واریس در جوانی پیشگیری کنید. اما رعایت و توجه به برخی موارد در این سن به شما کمک زیادی خواهد کرد.

• سعی کنید همیشه تناسب اندام و وزن خود را رعایت کنید. داشتن وزن متناسب و جلوگیری از اضافه وزن یکی از عوامل موثر در جلوگیری از این بیماری خواهد بود.
• ورزش کردن را به صورت عادت و الگوی روزانه خود قرار دهید. اما این نکته را در نظر داشته باشید که برخی از ورزش ها ممکن است احتمال ابتلا به این مشکل را افزایش دهند. پس اگر به صورت ژنتیکی مستعد ابتلا هستید حتما رشته ورزشی که انتخاب می کنید را مدنظر داشته باشید.
• از ایستادن یا نشستن طولانی مدت یا هر فعالیتی که موجب فشار بیش از حد به پاها می شود خودداری کنید.
• برخی اوقات از روز به خصوص زمانی که احساس فشار و خستگی در پاهایتان حس می کنید، پاهایتان را با استفاده از یک تکیه گاه در حالت بالا و خلاف جهت زمین قرار دهید. این کار نه تنها باعث کمتر شدن احساس خستگی شما خواهد شد بلکه برای سلامت عروق و رگ های پا بسیار موثر خواهد بود.
• تغذیه و عادات غذایی سالمی داشته باشید و از مصرف مایعات کافی و مواد غذایی که در همین مقاله به آن اشاره کردیم غافل نشوید! 
• مصرف سیگار و الکل می تواند احتمال ابتلا و شدت این بیماری را در شما بیشتر کند.

پیشگیری از واریس بارداری

در دوران بارداری و حاملگی به دلیل افزایش حجم خون، فشار رحم روی لگن و پاها و تغییرات هورمونی که باعث شل شدن رگ ها می شوند؛ این بیماری بسیار شایع است.

با انجام این موارد و توجه به آن ها می توانید از تورم رگ ها پیشگیری کنید: 

• بالا نگه داشتن پاها

سعی کنید چند بار در طول روز پاهای خود را بالاتر از قلبتان نگه دارید.

• حفظ وزن

اگر چه در دوران بارداری همیشه افزایش وزن اتفاق می افتد اما مراقب باشید که این افزایش طبیعی باشد و بیش از حد نباشد چون هر چه وزنتان بیشتر شود فشار بیشتری به رگ هایتان وارد می کنید.

• جوراب واریس

جوراب های واریسی که مخصوص دوران حاملگی هستند می توانند باعث کاهش تورم رگ ها شوند و جریان خون را در پاها بهبود ببخشند.

• تغذیه مناسب و سالم

استفاده از میوه و سبزیجات و غذاهایی که فیبر زیادی دارند، همچنین نوشیدن مایعات و آب کافی و کم مصرف کردن نمک باعث می شود تا تورم کمتری ایجاد شود.

• خودداری از نشستن و ایستادن طولانی مدت 

سعی کنید در طول روز تحرک کافی داشته باشید و مدام در یک وضعیت ثابت و یکنواخت نباشید و در صورتی که مدتی ایستاده یا نشسته اید، تغییر وضعیت دهید.

• انجام نرمش و ورزش های سبک و مناسب

سعی کنید در طول روز پیاده روی یا یوگا یا نرمش های سبکی که به تقویت عضلات پا کمک می کنند را انجام دهید.

• استراحت و خواب کافی

استراحت و خواب کافی باعث حفظ انرژی و تقویت سیستم بدنی شما در مقابل بیماری ها خواهد شد.

• دوری از استرس و فشار کاری

سعی کنید از انجام فعالیت های سنگین و پرفشار اجتناب کنید و آرامش ذهنی و بدنی خود را حفظ کنید.

اگر چه انجام این راهکارها تا حد زیادی می تواند باعث جلوگیری از واریس در دوران بارداری شود اما مشورت با پزشک در خصوص مصرف داروها یا مکمل های مورد نیاز و همچنین برنامه ورزشی و رژیم غذایی نیز می تواند سودمند و مفید واقع شود.

سبک زندگی و عادت های سالم پیشگیری کننده واریس

عادت های ناسالم و غلط می توانند باعث ایجاد و پیشرفت بیماری واریس شوند. پس با جایگزین کردن عادت های درست و سالم می توانیم از آن جلوگیری کنیم. در ادامه به برخی از این عادت ها اشاره خواهیم کرد:

• تغذیه سالم

مصرف غذاهایی با فیبر بالا مانند میوه، سبزیجات و غلات و عدم مصرف غذاهای فرآوری شده بسیار سودمند می باشد. این رژیم غذایی باعث سلامت دستگاه گوارش و عدم ابتلا به یبوست (که خود از عوامل تشدید کننده واریس پا و مقعدی می باشد) خواهد شد.

• کاهش مصرف نمک

سدیم موجود در نمک می تواند باعث جمع شدن آب در بدن شود و بنابراین فشار بیشتری به عروق و رگ ها وارد خواهد شد.

• کنترل وزن

سعی کنید همیشه وزن متناسبی داشته باشید زیرا اضافه وزن و چاقی فشار زیادی به رگ های بدن وارد خواهد کرد و احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش خواهد داد.

• پوشیدن لباس های راحت

پوشیدن لباس های تنگ به خصوص شلوار و جوراب های ساق بلند و حتی کفشی که  به بدن و پاها فشار می آورند به مرور زمان اثرات نامطلوبی روی رگ ها و عروق شما خواهد داشت. پس سعی کنید لباس های راحت و مناسب بپوشید.

• ورزش مناسب واریس

روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط علاوه بر این که باعث سلامت و تندرستی بدن شما خواهد شد، در جلوگیری از ابتلا به تورم عروق نیز بسیار کمک کننده خواهد بود.

البته حتما این نکته را در نظر داشته باشید که ورزش های سبک و کم فشاری مثل پیاده روی، شنا و ... برای واریس توصیه می شوند و از انجام فعالیت ها و ورزش هایی که فشار زیادی روی پاها ایجاد می کنند اکیدا خودداری کنید. چون نه تنها به پیشگیری و بهبود شما کمکی نخواهند کرد بلکه باعث تشدید و بدتر شدن علائم نیز خواهند شد.

در مقاله بهترین ورزش برای درمان و جلوگیری از واریس پا به طور کامل در مورد ورزش های مناسب و نامناسب واریس پا توضیح دادیم. همچنین یک سری ورزش ها که برای واریس پا بسیار مفید بودند را در یک فیلم آموزش دادیم.

آیا پماد واریس موثر است؟

استفاده از پماد واریس یکی از راهکارهایی است که معمولا برای پیشگیری یا درمان این بیماری توسط خود بیماران انجام می شود. زیرا به نظر راحت ترین راه به نظر می آید. اما پماد واریس نمی تواند جایگزین درمان شود و یا از پیشرفت واریس جلوگیری کند.

این پماد یا کرم های موضعی بیشتر جنبه تسکین دهنده دارند و برای کاهش علائم سنگینی، درد و تورم پاها به کار می روند. پس با مصرف خودسرانه این پمادها نمی توانید اقدام به درمان این بیماری کنید.

درمان خانگی واریس آیا امکان پذیر است؟

جواب این سوال بستگی به نوع، شدت، سابقه بیماری و تشخیص پزشک دارد. در واقع راهکارهای خانگی بیش از آن که جنبه درمانی داشته باشند، می توانند بیشتر جنبه التیام دهندگی و یا پیشگیری کننده را داشته باشند. 

بنابراین اگر شدت بیماری شما زیاد است و یا مدت زیادی است که از آن رنج می برید بهتر است به جای درمان خانگی به فکر این باشید که هر چه زودتر تحت درمان جدی قرار بگیرید. دریافت نوبت از یک کلینیک فوق تخصصی واریس می تواند انتخاب خوبی برای شروع درمان باشد.

استفاده از روغن سیاه دانه جهت ماساژ پاها، استفاده از یخ و آب نمک و قرار دادن پاها در آن، خوردن دم نوش هایی مثل چای سبز که خاصیت ضدالتهابی برای عروق و رگ ها دارند از مواردی هستند که در زمینه درمان و شاید بهتر است بگوییم پیشگیری خانگی توصیه شده اند.

اما همان طور که گفته شد هیچکدام از این روش ها نمی توانند جایگزین قطعی و مناسبی برای درمان باشند.

سوالات متداول

۱- چطور می توانم از واریس پا پیشگیری کنم وقتی مجبور هستم در طول روز مدت زمان طولانی بایستم؟

سعی کنید مدام حالت بدنی خود را بین نشستن و ایستادن تنظیم کنید، در حال حرکت باشید و قدم بزنید، اضافه وزن نداشته باشید، رژیم غذایی سالم و نوشیدن مایعات را فراموش نکنید و به مدت چند بار در طول روز پاهای خود را به مدت چند دقیقه بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید.

۲- آیا با وجود ژنتیک و سابقه خانوادگی می توانم از ابتلا به واریس پا جلوگیری کنم؟

حتی با وجود استعداد ژنتیکی با انجام دادن نکاتی که در مقاله گفته شد می توانید خطر یا شدت واریس را به حداقل برسانید.

۳- مهم ترین نکات برای پیشگیری از واریس چه مواردی هستند؟

داشتن وزن مناسب و حفظ آن، ورزش منظم، اجتناب از نشستن یا ایستادن طولانی مدت و بالا بردن پاها به مدت چند بار در طول روز می توانند از جمله مهم ترین نکات در پیشگیری از واریس باشند.

۴- پیاده روی برای پیشگیری از واریس مفید است؟

بله، یکی از فعالیت هایی که برای واریس و پیشگیری از آن بسیار مفید است، پیاده روی می باشد. سعی کنید در طول روز حداقل ۳۰ دقیقه پیاده روی داشته باشید.