ماساژ برای واریس پا:شمشیر دو لبه ای که باید مراقب باشید!

ماساژ یکی از روش هایی است که در فرهنگ های مختلف دنیا از زمان های خیلی دور مورد استفاده قرار می گرفته است. هند، چین، یونان، ایران، مصر و ژاپن از جمله ملت هایی هستند که در زمینه ماساژ درمانی حرف زیادی برای گفتن دارند. این موضوع که این روش حتی پس از گذشت قرن ها همچنان به عنوان درمان و تسکین دهنده مورد استفاده قرار می گیرد، نشان دهنده تاثیرات این روش است.

اما این سوال که آیا این درمان را می توان برای همه بیماری ها مانند واریس پا نیز به کار برد یا خیر، موضوعی است که در ادامه مطلب به بررسی آن می پردازیم.

واریس پا و ماساژ درمانی

واریس پا یکی از بیماری های شایع عروقی است که میلیون ها نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. وقتی سیاهرگ هایی که از پاها خون را به سمت قلب می برند، به دلیل ضعف دیواره و یا نقص در عملکرد دریچه های واقع در آن ها که وظیفه جلوگیری از بازگشت خون به عقب را دارند؛ نتوانند خون را به طور طبیعی پمپاژ کنند، خون در سیاهرگ ها جمع شده و سبب افزایش فشار وریدی و در نهایت واریسی شدن آن ها می گردد.

عوامل مهم ایجاد کننده واریس پا

• ژنتیک
• ناهنجاری های مادرزادی
• چاقی
• ایستادن یا نشستن طولانی مدت
• بارداری و حاملگی
• تغییرات هورمونی به خصوص در زنان
• بالا رفتن سن
• آسیب دیدگی پا
• سابقه لخته خون

علائم و نشانه های مهم واریس پا

• احساس سنگینی و خستگی در پاها
• تورم و التهاب
• درد به خصوص در پایان روز
• خارش در اطراف رگ های واریسی
• گرفتگی عضلات
• رگ های برآمده و پیچ خورده در زیر پوست
• تغییر رنگ پوست
• زخم و خونریزی

ماساژ برای درمان واریس پا خوب و موثر است؟

ماساژ تکنیکی برای دستکاری بافت های نرم بدن از طریق فشار، مالش یا حرکات منظم است. این روش اگر به صورت درست انجام شود می تواند باعث کاهش ناراحتی و بهبود گردش خون شود. اما باید این نکته را هم یادآور شویم که به طور کلی ماساژ دادن عروق واریسی کار عاقلانه ای نیست و بهتر است از آن اجتناب کنید. زیرا فشار وارد کردن به رگ های واریسی و گاهی حتی نواحی اطراف آن خصوصا اگر علائم شدید و مزمن واریس پا دارید، مشکلاتی ایجاد می کند.

در واقع تاثیر ماساژ روی واریس می تواند مانند شمشیر دو لبه ای باشد که علاوه بر مزایا با خطراتی نیز همراه است. از آن جا که رگ های واریسی به دلیل التهاب و فشار، برآمده و کشیده شده اند، نسبت به فشار حساس تر می شوند و احتمال پاره شدن آن ها افزایش پیدا می کند. بنابراین ماساژ باید بیشتر به عنوان یک روش پیشگیری کننده در نظر گرفته شود و نمی تواند جایگزین روش های پزشکی درمان واریس پا شود.

علاوه بر این به دلیل محدودیت ها و نتایج نامطلوب ناشی از انجام نادرست آن، قبل از ماساژ چه به صورت شخصی و چه توسط یک ماساژ درمانگر حتما با متخصص واریس در مورد این موضوع مشورت کنید.

ماساژ واریس پا برای چه کسانی مناسب نیست؟

بیمارانی که نشانه ها و شرایط زیر را دارند؛ به دلیل این که ماساژ می تواند برای آن ها با خطرات و عوارض همراه باشد باید از آن اجتناب کنند:

• زخم های فعال و یا عفونت های پوستی ناشی از واریس پا
• مبتلایان به واریس شدید و مزمن درمان نشده
• وجود لخته خون تایید شده یا مشکوک
• زنان باردار
• نازک و حساس بودن پوست و رگ ها
• منع متخصص واریس از انجام ماساژ

خطرات و مضرات ماساژ برای واریس پا

همان طور که گفتیم اگر ماساژ به روش درست و با تایید پزشک انجام نشود و یا در بیمارانی با وضعیت و نشانه های پرخطری مانند زخم و عفونت به کار رود؛ در این صورت می تواند با این خطرات همراه باشد:

• تشدید علائم واریس پا

ماساژ پرفشار یا عمیق و نادرست می تواند باعث بدتر شدن تورم، درد یا سنگینی در پاها شود.

• آسیب به رگ های واریسی

رگ های واریسی دیواره ضعیف و شکننده ای دارند و ماساژ شدید و مستقیم ممکن است سبب پارگی آن ها و خونریزی شود.

• جا به جایی لخته خون

ماساژ ممکن است لخته های خونی را جا به جا کند و منجر به آمبولی ریه ناشی از واریس پا شود.

• عفونت و بدتر شدن زخم های پوستی

ماساژ در بیمارانی که زخم های وریدی، التهاب یا عفونت پوستی دارند، علائم شدیدتر و بدتری را ایجاد می کند.

• افزایش التهاب در نواحی حساس

ماساژ نواحی ملتهب یا قرمز می تواند باعث ناراحتی بیشتر یا آسیب بافتی شود.

آموزش و نحوه ماساژ مناسب واریس پا: روش ها و تکنیک های ایمن

در صورت تایید پزشک برای انجام ماساژ واریس پا و یا جهت پیشگیری از آن می توانید با دقت و به روش های ایمن آن را انجام دهید. اما قبل از انجام ماساژ حتما به این نکات مهم دقت کنید:

• فشار کم

ماساژ واریس را همیشه با فشار کم مانند وقتی که می خواهید نوازش کنید، انجام دهید.

• اجتناب از رگ های واریسی

به هیچ عنوان روی رگ های واریسی و نواحی قرمز و ملتهب فشار وارد نکنید و ماساژ ندهید.

• مدت کوتاه

مدت زمان ماساژ دادن نباید طولانی و یا بیشتر از ۱۵ دقیقه باشد.

• علائم هشدار دهنده

اگر بعد از ماساژ دادن احساس درد، تورم یا قرمزی بیشتر شد، ماساژ را متوقف و حتی الامکان به پزشک مراجعه کنید.

• استفاده از روش های مکمل

استفاده از جوراب واریس، داشتن رژیم غذایی مناسب، بالا نگه داشتن پاها چند بار در طول روز، پیاده روی و شنا از جمله راهکارهایی هستند که علاوه بر ماساژ می توانند مفید باشند.

بعد از در نظر گرفتن نکاتی که باید قبل از انجام ماساژ در نظر بگیرید، این تکنیک های ساده و قابل اجرا را برای ماساژ واریس پا می توان انجام داد:

• لمس ملایم و سبک رو به بالا

قبل از انجام لمس ملایم و سبک یا افلوراژ می توانید قبل از ماساژ دست هایتان را با روغن اسطوخودوس یا رزماری چرب کنید تا حرکات نرم تری داشته باشید. از مچ پا شروع کنید و با کف دست به آرامی و با فشار خیلی کم مانند نوازش به طرف ساق پا و ران حرکت کنید. جهت حرکت دست ها باید به طرف قلب باشد. به هیچ عنوان به رگ های واریسی فشار وارد نکنید و به مدت ۵ تا ۷ دقیقه می توانید این حرکت را که موجب بهبود جریان خون به سمت قلب و کاهش تورم می شود را برای هر پا انجام دهید.

• ماساژ دایره ای سبک و کم فشار برای تخلیه لنفاوی

با نوک انگشتان حرکات دایره ای خیلی سبک و نرم مانند کشیدن دایره های کوچک روی ساق و اطراف مچ پا انجام دهید. از مچ به سمت زانو با فشار بسیار کم مثل لمس یک پر، حرکت کنید و روی قسمت های بدون رگ واریسی تمرکز کنید. این ماساژ را به مدت ۳ تا ۵ دقیقه برای هر پا می توانید انجام دهید و به کاهش تورم و تجمع مایعات کمک خواهد کرد.

• ماساژ عضلات ساق پا بدون فشار روی رگ ها

عضلات پشت ساق پا را با کف دست یا انگشتان به آرامی بدون این که به رگ های واریسی فشار وارد کنید، مالش دهید. حرکات را به صورت خطی رو به بالا و خیلی نرم به مدت ۵ دقیقه برای هر ساق پا انجام دهید. این نوع ماساژ که سبب کاهش تنش عضلانی و بهبود گردش خون می شود را می توانید از روی جوراب واریس هم انجام دهید.

• ماساژ کف پا برای تحریک گردش خون

با شست دست، کف پا را به آرامی و با حرکات دایره ای یا خطی از سمت پاشنه تا انگشتان پا با فشار متوسط و نه خیلی زیاد به مدت ۳ تا ۵ دقیقه برای هر پا ماساژ دهید تا احساس راحتی کنید. می توانید از یک توپ کوچک مثل توپ تنیس هم برای غلطاندن زیر پا استفاده کنید. این حرکت، گردش خون در پاها را تحریک می کند و احساس خستگی را کاهش می دهد.

ماساژ واریس در درمان آن موثر است؟

با وجود این که بیشتر افراد تمایل دارند درمان با روش خانگی یا طب سنتی برای واریس پا را انجام دهند، اما با توجه به مطالبی که تاکنون گفتیم ماساژ نمی تواند به عنوان درمانی برای واریس پا محسوب شود. علاوه بر این ممکن است در مواردی حتی آسیب و صدمه بیشتری وارد کند. امروزه روش های پزشکی متنوعی برای واریس پا وجود دارند که می توان برای درمان واریس از آن ها بهره گرفت:

اسکلروتراپی

یکی از درمان هایی است که تنها با تزریق ماده ای مخصوص از طریق سوزنی نازک و کوچک به رگ های واریسی، آن ها را از بین می برند. این روش نیازی به بستری و بیهوشی ندارد و در یک یا چند جلسه انجام می شود.

لیزردرمانی

استفاده از اشعه و حرارت لیزر برای از بین بردن رگ های واریسی از جمله درمان هایی است که بسیار موثر و متداول است. لیزر درمانی هم نیازی به بیهوشی و بستری ندارد و تنها از طریق یک کاتتر یا لوله نازک اشعه لیزر را وارد رگ واریسی کرده و با استفاده از حرارت لیزر آن را مسدود می کنند و از بین می برند.

رادیوفرکانسی

رادیو فرکانسی مشابه لیزر درمانی است با این تفاوت که به جای لیزر از امواج رادیویی استفاده می شود و بنابراین روش پر هزینه تری خواهد بود.

فلبکتومی

در فلبکتومی با ایجاد برش هایی کوچک روی پوست و با استفاده از ابزارهای خاصی رگ های واریسی را از پا خارج می کنند. این روش تهاجمی تر از روش های قبلی است اما نیازی به بیهوشی و بخیه ندارد و دوره نقاهت آن طولانی نیست.

در صورتی که می خواهید در مورد انواع درمان واریس پا اطلاعات بیشتری داشته باشد، مقاله درمان واریس پا با بهترین روش های قطعی و موثر را به شما پیشنهاد می کنیم.

جمع بندی

ماساژ درمانی اگر چه یکی از روش های موثر در کاهش و تسکین علائم برخی از بیماری ها شناخته شده است اما کاربرد آن در مورد واریس پا باید با ملاحظه و احتیاط صورت بگیرد. قبل از انجام ماساژ باید حتما با پزشک مشورت کنید و در صورتی که علائم شدید و مزمنی مانند زخم و عفونت دارید از انجام آن خودداری کنید. عروق واریسی به دلیل التهاب و تورم ممکن است تحت فشار ناشی از ماساژ دچار پارگی و خونریزی شوند. بنابراین حتما قبل از انجام این روش به شرایط جسمی، نکات ایمنی و ماساژهای مناسب واریس پا که به آن ها در مقاله اشاره کردیم توجه کنید.

سوالات متداول

۱- آیا واریس پا با ماساژ درمان می شود؟

خیر، ماساژ نمی تواند واریس را درمان و یا باعث برطرف شدن رگ های واریسی شود و تنها به کاهش علائمی مانند تورم و درد به طور موقتی کمک می کند.

۲- آیا ماساژ می تواند واریس را بدتر کند؟

بله، ماساژ نادرست و پرفشار به ویژه در بیمارانی که علائم مزمن و شدیدی مانند، زخم، عفونت، خونریزی و خطر لخته خون دارند، می تواند باعث بدتر شدن نشانه ها و ایجاد ناراحتی و مشکل شود.

۳- چه روغن هایی برای ماساژ واریس بهتر هستند؟

روغن های طبیعی مانند روغن اسطوخودوس، رزماری یا کاج دریایی می توانند حرکت دست را آسان تر و به کاهش تورم و درد کمک کنند. اما شواهد علمی چندانی برای استفاده از روغنی خاص برای ماساژ واریس وجود ندارد.

۴- چگونه بفهمم ماساژ واریس پا خوب و موثر بوده یا خیر؟

اگر پس از انجام ماساژ احساس سبکی، کاهش تورم و درد داشتید احتمالا مفید بوده است و در صورت بدتر شدن علائم مانند درد یا قرمزی، ماساژ را متوقف و با پزشک مشورت کنید.