کمبود چه ویتامینی باعث واریس پا می شود؟نمونه برنامه غذایی

ویتامین از کلمه یونانی ویتا به معنی زندگانی گرفته شده است. قبل از این که ویتامین ها کشف شوند، انسان ها می دانستند که خوردن بعضی غذاها برای حفظ سلامتی لازم است. مثلا مصریان باستان متوجه شده بودند که دادن جگر به کسی که مبتلا به شب کوری است، کمک می کند یا هنگامی که افراد طی سفرهای دریایی طولانی مدت به دلیل عدم مصرف میوه و سبزیجات دچار بیماری های ناشی از کمبود ویتامین می شدند، اهمیت این موضوع مورد بررسی قرار گرفت.

بنابراین شاید تصور این که سال ها پیش حتی نمی دانستند ویتامین چیست و به اهمیت آن پی نبرده بودند، اما امروزه میلیون ها نفر از داروخانه ها انواع ویتامین و مکمل ها را تهیه و مصرف می کنند کمی غیر قابل باور باشد!

تاکنون ۱۳ نوع ویتامین شناخته شده و بدن ما به هر کدام از آن ها احتیاج دارد. کمبود ویتامین ها می توانند نشانه و بیماری های متفاوتی را ایجاد کنند و از جمله این بیماری ها واریس پا می باشد.

واریس پا یکی از بیماری های عروقی است که به دلیل نارسایی و ضعف در کارکرد خون رسانی سیاهرگ ها اتفاق می افتد. وقتی خونی که از سمت پاها به قلب حرکت می کند، نتواند به طور کامل پمپاژ شود و یا مقداری از خون به سمت عقب برگشت داشته باشد، در این صورت تجمع خون سبب فشار و التهاب رگ ها شده و واریس پا ایجاد می شود.

بیشتر افراد در حال حاضر ترجیح می دهند با بالا بردن اطلاعاتشان، روش هایی که می توان از بیماری هایی مثل واریس جلوگیری کرد را بدانند و آن را انجام دهند. مصرف مکمل ها و ویتامین ها در حال حاضر بیشتر از گذشته مورد توجه بیشتر افراد قرار گرفته است و طبق آمار مصرف مکمل و ویتامین ها در کشور سه برابر شده است.

تاثیر ویتامین ها بر سلامت عروق و رگ ها

تاثیر ویتامین ها بر سلامت عروق و رگ ها از چند طریق می باشد:

• محافظت از دیواره رگ ها

ویتامین هایی مانند A و C به دلیل نقشی که در تولید کلاژن و الاستین دارند، به استحکام و انعطاف پذیری دیواره رگ ها کمک می کنند. کمبود این ویتامین ها سبب ضعیف و گشاد شدن رگ ها و واریسی شدن آن ها می شود.

• تقویت و بهبود گردش خون

ویتامین E و برخی ویتامین های گروه B مانند B₆ و B₃ با گشاد کردن رگ های خونی، به تقویت و بهبود گردش و جریان خون کمک می کنند.

• کاهش التهاب عروق

بعضی ویتامین ها مانند ویتامین E و D به دلیل داشتن خواص ضد التهابی و خنثی کردن رادیکال های آزاد، التهاب دیواره عروقی را کاهش می دهند.

• پیشگیری از تجمع کلسیم در رگ ها

ویتامین های D و K نقش مهمی در تنظیم کلسیم بدن دارند و با هدایت کلسیم به سمت استخوان ها و دندان ها، از تجمع و رسوب آن در رگ ها که می تواند موجب سخت شدن آن ها شود؛ جلوگیری می کنند.

• تنظیم فشارخون

فشار خون بالا می تواند باعث آسیب به دیواره رگ ها و واریسی شدن آن ها شود. ویتامین D علاوه بر این که به سلامت استخوان ها کمک می کند، در تنظیم فشار خون و سلامت عروق نیز موثر است. 

• کاهش هموسیستئین

سطح بالای هموسیستئین در خون که نوعی اسید آمینه است، باعث تنگی و مسدود شدن رگ ها می شود که می تواند به آن ها آسیب برساند و خطر بیماری های قلبی و عروقی را هم افزایش دهد. ویتامین های گروه B با تبدیل هموسیستئین به موادی بی خطر از آسیب به رگ ها جلوگیری می کنند.

• ترمیم و تقویت ساختار دیواره وریدی

ویتامین های A و E و C با خنثی کردن رادیکال های آزاد از آسیب به عروق جلوگیری و با محافظت از لیپیدهای غشای سلولی به ترمیم و توقیت ساختار دیواره وریدی کمک می کنند.

• پیشگیری از لخته شدن خون

بعضی ویتامین ها مانند K و E با تنظیم فرآیندهای انعقادی، از چسبندگی پلاکت ها و تشکیل لخته های خون در رگ ها جلوگیری می کنند.

کمبود ویتامین ها و واریس پا

با توجه به مطالبی که گفتیم و تاثیر برخی ویتامین ها بر سلامت عروق، از جمله ویتامین هایی که کمبود آن ها سبب ایجاد واریس پا می شود عبارتند از:

• ویتامین A

مکانیسم اثر: تقویت و ترمیم ساختار و بافت رگ ها

مقدار مورد نیاز: ۷۰۰ تا ۹۰۰ میکروگرم در روز

منابع غذایی: هویج، سیب زمینی شیرین، اسفناج و کدو حلوایی

• ویتامین های گروه B به ویژه B6، B9, B12

مکانیسم اثر: تقویت و بهبود جریان خون و جلوگیری از آسیب به عروق

مقدار مورد نیاز: B6 (۱.۳ تا ۱.۷ میلی‌ گرم)، B9 (۴۰۰ میکروگرم) و B12 (۲.۴ میکروگرم)

منابع غذایی: غلات کامل، سبزیجات برگ دار، تخم مرغ و گوشت

• ویتامین C

مکانیسم اثر: استحکام و انعطاف پذیری دیواره رگ ها و جلوگیری از آسیب به آن ها

مقدار مورد نیاز: ۶۰ تا ۹۰ میلی گرم در روز

منابع غذایی: کیوی، توت فرنگی، مرکبات، فلفل دلمه ای و سبزیجات برگ دار

• ویتامین D

مکانیسم اثر: کاهش التهاب و تنظیم فشار خون

مقدار مورد نیاز: ۴۰۰ تا ۸۰۰ واحد در روز

منابع غذایی: ماهی های چرب مانند سالمون، زرده تخم مرغ و قارچ

• ویتامین K

مکانیسم اثر: جلوگیری از رسوب کلسیم در رگ ها و سخت شدن آن ها

مقدار مورد نیاز: ۶۰ تا ۸۰ میکروگرم در روز

منابع غذایی: جعفری، کلم، اسفناج، کاهو، چای سبز و نخود فرنگی

* ویتامین K به عنوان عاملی برای انعقاد و لخته شدن خون هم به حساب می آید پس اگر به وجود لخته در عروق خود شک دارید، در مورد مصرف این ویتامین با احتیاط عمل کنید.

• ویتامین E

مکانیسم اثر: کاهش التهاب، بهبود جریان خون و بهبود عملکرد دیواره داخلی رگ ها

مقدار مورد نیاز: ۱۵ میلی گرم در روز برای افراد بالای ۱۴ سال

منابع غذایی: بادام، تخمه آفتابگردان، آووکادو و روغن زیتون

مجله علمی انجمن قلب آمریکا با انجام یک تحقیق گزارش داد که ویتامین E ممکن است باعث کاهش خطر ترومبوز ورید عمقی یا تشکیل لخته خون در رگ ها شود.

کمبود ویتامین های نام برده؛ به دلیل ضعیف شدن دیواره عروق، افزایش التهاب، اختلال در جریان خون و تجمع کلسیم در رگ ها می تواند باعث افزایش خطر واریس پا شود.

چگونه کمبود ویتامین برای پیشگیری از واریس پا را جبران کنیم؟

برای جلوگیری از واریس پا ناشی از کمبود ویتامین ها راهکارهای زیر پیشنهاد می شود:

• تغذیه غنی از ویتامین ها

استفاده از منابع غذایی که به خصوص سرشار از ویتامین هایی هستند که به حفظ سلامت رگ ها و عروق کمک می کنند بسیار ضروری و مفید خواهد بود. در صورتی که می خواهید یک رژیم غذایی مناسب جهت پیشگیری و کنترل واریس پا داشته باشید، مطالعه مقاله بهترین رژیم غذایی برای درمان واریس پا را به شما پیشنهاد می کنیم.

• استفاده از مکمل ها

اگر کمبود ویتامین ها شدید باشد یا شرایطی مانند بیماری، بارداری یا شیردهی داشته باشید و نتوانید ویتامین های ضروری را از مواد غذایی روزانه دریافت کنید، در این صورت ممکن است لازم باشد از مکمل ها استفاده کنید. بهتر است قبل از مصرف حتما با پزشک مشورت کنید. زیرا مصرف خودسرانه یا بیش از اندازه از مکمل و ویتامین ها می تواند با خطر مسمومیت و یا به خطر افتادن سلامتی همراه باشد.

برنامه غذایی روزانه برای جلوگیری از واریس پا

شاید برای بسیاری از افراد، داشتن یک برنامه غذایی که در آن ویتامین های مفید برای پیشگیری از واریس پا وجود داشته باشد، کمی سخت به نظر بیاید. در جدول زیر یک برنامه غذایی روزانه با در نظر گرفتن ویتامین هایی که برای پیشگیری از واریس پا مفید و مناسب هستند، پیشنهاد شده است. می توانید در صورت دلخواه از جایگزین های مشابه و میوه های فصل هم استفاده کنید.

راهکارهای پیشگیری و جلوگیری از واریس پا

از جمله اقداماتی که می توانید غیر از رعایت رژیم غذایی و توجه به مصرف به اندازه ویتامین ها، برای پیشگیری و جلوگیری از واریس پا داشته باشید:

• داشتن فعالیت منظم روزانه مانند پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری
• استفاده از جوراب واریس در صورت تشخیص و تجویز پزشک
• اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت
• کنترل وزن و پرهیز از چاقی و افزایش وزن
• نوشیدن آب کافی
• پرهیز از مصرف سیگار یا الکل

مقاله نکات طلایی در پیشگیری از واریس پا، در این زمینه می تواند مطالب بیشتری برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری آموزش و پیشنهاد دهد.

جمع بندی

کمبود ویتامین ها می توانند روی سلامت رگ ها و عروق و ابتلا به واریس پا، تاثیر مستقیم یا غیرمستقیم داشته باشند. ویتامین هایی مانند E ، A ، K ، C ، D و ویتامین های گروه B با تقویت دیواره رگ ها و جریان خون، کاهش التهاب، جلوگیری از رسوب کلسیم و تنظیم فشارخون می توانند در کنترل و جلوگیری از واریس پا موثر باشند. مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین ها و در صورت لزوم مکمل ها از جمله منابع و راه های تامین این ویتامین ها هستند.

سوالات متداول

۱- مصرف مکمل برای پیشگیری از واریس پا ضروری است؟

اگر رژیم غذایی شما سالم، کامل و متنوع باشد و شرایط جسمی طبیعی داشته باشید، نیازی به مصرف مکمل ها ندارید. با این وجود اگر نیاز به ویتامین دارید یا در خطر هستید حتما با پزشک در این زمینه مشورت کنید.

۲- آیا مصرف بیش از اندازه ویتامین ها می تواند مضر باشد؟

بله، مصرف بیش از اندازه بعضی از ویتامین ها می تواند با عوارضی همراه باشد.

۳- آیا واریس پا با مصرف ویتامین ها درمان می شود؟

خیر، ویتامین ها می توانند به پیشگیری و کاهش علائم کمک کنند اما در صورتی که مبتلا به واریس پا هستید باید جهت درمان به پزشک مراجعه کنید.

۴- بهترین ویتامین برای واریس پا چیست؟

اگر بخواهیم به صورت کلی به این سوال پاسخ دهیم، جواب ویتامین C می باشد. زیرا علاوه بر تقویت دیواره عروق و کاهش التهاب، سبب بهبود گردش خون، پیشگیری از اکسیداسیون و آسیب به رگ ها نیز می شود. بهتر است این ویتامین را با ویتامین E مصرف کنید چون اثر هم افزایی دارند.